Zasady F1, aktualizacja 2021


Post ten powinien pomóc wam zrozumieć zasady, które obowiązują w sezonie 2021. Mam nadzieję, że pomoże on nowym i jak starym fanom jakoś ogarnąć coraz bardziej zawiłe zapisy regulaminowe. Oczywiście, nie znajdziecie tu wszystkich przepisów tylko te najważniejsze. Pełny obraz przedstawia tylko regulamin techniczny F1 wraz z regulaminem sportowym, dostępne są one na stronach FIA.

Przepisy na sezon 2022 ulegną dużym zmianom, więc zapraszam też do oddzielnego artykuły, zasady F1 sezon 2022

Czeka na nas aż dwadzieścia trzy wyścigi Grand Prix, w których dwudziestu kierowców ściga się bolidami, dziesięciu zespołów. Całość zawodów odbywa się weekendy - od piątku do niedzieli. (od czwartku w Monaco) W trakcie weekendu odbywają się trzy sesje treningowe, kwalifikacje oraz wyścig.

Ile trwa wyścig Formuły 1?

Wyścig trwa około półtorej godziny. Zależy to od toru. Przeważnie wyścig ma trochę powyżej 300 kilometrów długości, ale zależnie od tego jaka jest średnia prędkość danego toru zawodnicy mogą jechać od godziny i piętnastu minut, do prawie dwóch.

Jeśli macie jakieś pytania lub coś zostało pominięte, to piszcie do mnie przez formularz na dole strony. Będę na bieżąco aktualizował.

Punktacja:

W wyścigu punkty zdobywa pierwszych dziesięciu zawodników - za odpowiednie miejsca kolejno:

25-18-15-12-10-8-6-4-2-1 - klasyfikowani są jedynie kierowcy, którzy pokonali 90 proc. dystansu całego Grand Prix. Rywalizacja mistrzostw świata obywa się w dwóch klasyfikacjach - indywidualnej (kierowców) i konstruktorów (rywalizacja poszczególnych zespołów).

Jeśli wyścig zostanie przerwany po przejechaniu przez lidera mniej, niż 75 proc. dystansu - przyznaje się połowę punktów. Jeśli przejechano mniej, niż dwa okrążenia - punkty nie są przyznawane.

Jeżeli na koniec sezonu zawodnicy mają równą liczbę punktów - decyduje większa liczba zwycięstw. W przypadku remisu bierze się pod uwagę liczbę drugich miejsc, trzecich etc.

Od sezonu 2019 dodatkowo jest przyznawany punkt za najszybsze okrążenie w wyścigu, jeśli kierowca dojedzie do mety w punktowanej dziesiątce. Jeśli uzyska najlepszy czas, ale będzie na dalszej pozycji to nikt punktu nie zdobywa.

W sezonie 2021 w trakcie trzech weekendów w soboty zostanie rozegrany sprint kwalifikacyjny, będzie to wyścig na dystansie 100 kilometrów, jego wyniki zadecydują o pozycjach startowych do niedzielnego wyścigu. Pierwsze trzy pozycje są punktowane, odpowiednio trzy, dwa i jeden punkt.

Wybór opon

Wydawałoby się, że przepisy dotyczące opon nie są tak ważne, ale w sezonie 2021 nie jest wcale prościej.

Od sezonu 2021 mamy aż 5 różnych mieszanek opon na suchą nawierzchnie, które Pirelli nazwało od najbardziej miękkiej do najtwardszej:

- C1
- C2
- C3
- C4
- C5

Plus opony na deszcz:
- opony przejściowe (intermediate)
- opony deszczowe

Opony na suchą nawierzchnie różnią się twardością. Im opona twardsza tym bardziej wytrzymała, ale za to ma mniejsza przyczepność i jest wolniejsza.

Każdy kierowca na weekend otrzymuje 13 kompletów opon na suchą nawierzchnie, podzielone one są na trzy mieszanki, które wcześniej wybierze Pirelli (na niektórych torach potrzebne są twardsze, a na innych bardziej miękkie mieszanki).

Pirelli wybiera trzy mieszanki np C1, C3 i C5. W trakcie weekendu najbardziej miękka z trzech to po prostu miękka czerwona, środkowa mieszanka to zawsze pośrednia, a najtwardsza będzie zawsze biała.

Z 13 kompletów to kierowca decyduje o tym jakie dobierze mieszanki z dostępnych trzech do wyboru na 8 tygodni przed wyścigiem w Europie i 14 tygodni przed wyścigiem na innym kontynencie. Jeśli tego nie dokona to automatycznie otrzyma 3 komplety opon najtwardszych z dostępnych, 4 komplety z mieszanki pośredniej i 3 z mieszanki najbardziej miękkiej. Dodatkowo kierowcy mają 4 komplety opon przejściowych i 3 deszczowych.

Zawodnicy w trakcie weekendu muszą zwracać poszczególne komplety:
- 1 komplet po 40 minutach pierwszego treningu
- 1 komplet na koniec pierwszego treningu
- 2 komplety na koniec drugiego treningu
- 2 komplety na koniec trzeciego treningu

Na kwalifikacje i wyścig zostaje im 7 kompletów z czego
- 2 komplety są zarezerwowane na wyścig
- 1 komplet zarezerwowany na trzecią część kwalifikacji

Trzeba pamiętać, że w trakcie wyścigu o ile będzie sucho, musza korzystać z 2 dwóch różnych mieszanek.

Weekend Grand Prix:

Niedzielne wyścigi to kulminacja trwającego trzy dni wydarzenia. Na weekend Grand Prix składają się trzy etapy. W piątek (podczas GP Monako w czwartek) odbywają się 2 sesje treningowe po 60 minut. W sobotę natomiast mamy tylko jedną godzinną sesję treningową, a dwie godziny po jej zakończeniu odbywa się sesja kwalifikacyjną, podczas której zawodnicy walczą o pozycje startowe. Wyścig startuje w niedzielę, najczęściej o godzinie 15:00 czasu miejscowego.

W piątek zawodnicy testują ustawienia bolidów oraz sprawdzają opony na kwalifikacje i wyścig. Przeważnie jedna mieszanka opon (z trzech dostępnych na weekend) spisuje się lepiej i to na niej zawodnik przejedzie większą cześć dystansu Grand Prix.

W czasie treningów reszta czasu przeznaczona jest na to by zespół mógł opracować odpowiednią strategię jazdy - rozplanować postoje w boksach, podczas których zmienia się opony. Od sezonu 2010 bolidów nie tankuje się już w trakcie wyścigu, muszą jednak przynajmniej raz skorzystać z obu mieszanek opon (wyjątkiem jest tutaj deszczowe Grand Prix).

Kierowcy muszą podczas treningów oszczędzać bolid. W myśl przepisów na każdego kierowcę przypadają 3 jednostki napędowych na cały sezon. Poniżej znajdziecie kary, które obowiązuje w momencie wykorzystania większej ilości jednostek napędowych:

- Wymiana całego silnika: Zawodnik musi wystartować z pit lane
- Pierwszy raz wykorzystany zostanie 4 element: kara cofnięcia o 10 pozycji
- Pierwszy raz wykorzystany zostanie 4 z pozostałych elementów: kara cofnięcia o 5 pozycji
- Pierwszy raz wykorzystany 5 element: kara cofnięcia o 10 pozycji
- Pierwszy raz wykorzystany zostanie 5 z pozostałych elementów: kara cofnięcia o 5 pozycji

Skrzynia biegów musi być wykorzystywana przez 6 kolejnych Grand Prix z rzędu - wymieniona wcześniej oznacza karę cofnięcia o 5 pozycji

Jeśli dwóch lub więcej zawodników nie zostanie sklasyfikowanych w Q1 to o ich pozycjach startowych zadecydują wyniki z 3 treningu

Kwalifikacje:

O ustawieniu na starcie do niedzielnego wyścigu decyduje godzinna sesja kwalifikacyjna, rozgrywana w sobotę. Jest ona podzielona na trzy części:

Q1
- trwa 18 minut;
- 5 kierowców z najgorszymi czasami jest wyeliminowanych, 15 przechodzi do Q2.

Q2
- trwa 15 minut
- 5 kierowców z najgorszymi czasami jest wyeliminowanych, 10 przechodzi do Q3

Q3
- trwa 12 minut
- najlepsze czasy decydują o pozycjach startowych pierwszej 10.

Wyścig:

30 minut przed rozpoczęciem wyścigu, kierowcy mogą wyjechać na tor i wykonać dowolną liczbę okrążeń. Omijając prostą startową, (mogą przejeżdżać przez aleję serwisową). Gdy wyjadą na prostą startową - ustawiają się na pozycjach wywalczonych w kwalifikacjach. Wyścig poprzedza okrążenie instalacyjne. W trakcie tego okrążenia nie wolno trenować startu, ani wyprzedzać innych kierowców (z wyjątkiem awarii).

Po zakończeniu rozgrzewki rozpoczyna się procedura startowa. Kierowca, któremu przed startem zgaśnie silnik sygnalizuje to - start może wtedy zostać przerwany. Odbywa się jeszcze jedno okrążenie instalacyjne a sprawca zostaje przesunięty na koniec stawki.

Dystans wyścigu to 305-320 km. Jedynym wyjątkiem jest tor uliczny w Monte Carlo, na którym wyścig ma 260 km. Czas trwania nie może przekroczyć dwóch godzin, a czterech z przerwami. W wyścigu sklasyfikowani są zawodnicy, którzy przejadą 90 proc. dystansu przejechanego przez zwycięzcę.

W przypadku znacznego pogorszenia pogody lub poważnego wypadku wyścig może zostać przerwany. Może zostać wznowiony lotnym startem z wykorzystaniem samochodu bezpieczeństwa - zachowuje się wtedy kolejność z momentu przerwania. W tym czasie samochody zatrzymują się na prostej startowej - mechanicy mogą nad nimi pracować, nie wolno jednak tankować paliwa. Jeśli nie dojdzie do wznowienia wyścigu za ostateczną przyjmuje się kolejność na przedostatnim pełnym okrążeniu (jeśli wyścig zostaje przerwany na 60. okrążeniu - decyduje kolejność po okrążeniu 58.)

Weekendy z sprintem kwalifikacyjnym:

W trakcie weekendów, w których będzie rozgrywany sprint kwalifikacyjny harmonogram sesji wygląda inaczej. W piątek mamy 1 trening, a po południu kwalifikacje. W sobotę mamy 2 trening, a po nim sprint kwalifikacyjny. W niedzielę rozgrywany jest wyścig jak zawsze.

Pozycje z kwalifikacji ustalą kolejność startową do sprintu kwalifikacyjnego, a wyniki sprintu ustalą pozycje startowe do niedzielnego wyścigu.

Pit stopy:

Niezwykle ważnym elementem strategii wyścigu jest odpowiednie rozplanowanie postojów w boksach. Ilość paliwa w baku i stan opon mają wielki wpływ na zachowanie i prędkość samochodu, z drugiej jednak strony każdy postój zwiększa szanse rywali na wyprzedzenie zawodnika.

Postoje są jednym z najbardziej emocjonujących momentów wyścigu Formuły 1. W ciągu kilku sekund zgrany zespół mechaników zmienia opony w samochodzie. Sprawność i szybkość ich pracy może zadecydować o zwycięstwie lub porażce w wyścigu.

Przeciętny zespół mechaników w boksie to 19 osób. 12 mechaników zmienia opony. Na każde koło przypada po trzech - jeden zdejmuje koło, jeden nakłada, jeden odkręca i dokręca śruby. Dwóch obsługuje przedni i tylny podnośnik. Jeden z czeka w pogotowiu ze specjalnym podnośnikiem na wypadek, gdyby samochód miał uszkodzony "nos". Jeden czyści wizjer kierowcy. Jeden stoi w pogotowiu z gaśnicą. Tak zwany "lizakowy" daje kierowcy sygnały kiedy ma się zatrzymać, wrzucić bieg i kiedy może wyjeżdżać z boksu. Od sezonu 2010 tankowanie jest zakazane a zawodnicy startują do wyścigu z taką ilością paliwa żeby wystarczyło im na przejechanie całego dystansu.

Od 2014 roku bardzo ograniczono ilość paliwa w bolidach i ograniczenie zużycia paliwa jest bardzo ważne. W przepisach znajduje się zapis, że każdy zawodnik będzie mógł mieć tylko 100kg paliwa na wyścig. To o prawie 60kg mniej niż w erze silników V8. Dlatego też wprowadzono doładowanie turbo, ponieważ tylko to mogło znacząco poprawić moc silników przy takim ograniczeniu w ilości dostępnego paliwa.

Kary:

Podczas wyścigu na kierowcę mogą zostać nałożone dwie podstawowe kary - "drive through" (nakaz przejazdu przez boksy) oraz "stop and go" (kara 10 sekund). W pierwszym przypadku zawodnik musi przejechać przez boksy z zachowaniem obowiązującego ograniczenia prędkości, w drugim ma obowiązek zatrzymać się na 10 sekund w boksie. Nie odbycie kary może się skończyć dyskwalifikacją.

Dodatkowa kara za małe wykroczenie to 5 sekund postoju przed wymianą opon. Kierowca zatrzymuje się na 5 sekund i nie może być obsługiwany przez mechaników, dopiero po 5 sekundach wymieniają opony.

Karane są takie przewinienia, jak: falstart, spowodowanie wypadku, którego można było uniknąć, zbyt duża prędkość w boksach, sprzeczne z przepisami blokowanie innego kierowcy czy blokowanie przy dublowaniu.

W niektórych przypadkach sędziowie mogą ukarać zawodnika przesunięciem o ustaloną ilość miejsc do tyłu na starcie do kolejnego wyścigu. Mogą też doliczyć czas do wyniku danego zawodnika, a w kwalifikacjach anulować czas danego okrążenia.

Od sezonu 2014  wprowadzono jeszcze punktowe kary dla zawodników. Zebranie 12 punktów będzie równoznaczne z zawieszeniem na jeden wyścig.

Samochód bezpieczeństwa:

Jeśli podczas wyścigu dojdzie do niebezpiecznej sytuacji, która jednak "nie jest wystarczająca do przerwania wyścigu", dyrektor zawodów wysyła na tor samochód bezpieczeństwa. Po poważnych wypadkach czy w czasie obfitych opadów deszczu samochód bezpieczeństwa prowadzi całą stawkę ze zmniejszoną prędkością, aż sytuacja na torze wróci do normy. Podczas tej fazy wyścigu, zwanej neutralizacją, wyprzedzanie jest absolutnie zakazane.

Dodatkowo każdy bolid, który podczas obecności samochodu bezpieczeństwa straci w pit stopie okrążenie ma obowiązek wyprzedzenia całej grupy, nadrobienie okrążenia i ustawienie się na końcu stawki.

W sezonie 2015 wprowadzono też nowy przepis. Tak zwany wirtualny samochód bezpieczeństwa VSC. Jeśli pojawi się sytuacja w które zawodnicy muszą na chwilę zwolnić, ale nie jest konieczny wyjazd normalnego samochodu bezpieczeństwa na torze pojawia się znak VSC. Zawodnikom na kierownicach pojawia się czas danego odcinka na torze, którego nie mogą poprawić.