Współpraca pomiędzy zespołami Formuły 1 stała się powszechnie akceptowanym elementem sportu, jednak dokładne zasady dotyczące dzielenia się komponentami między zespołami, zwanymi również, jako zespoły B, są ściśle określone przez przepisy FIA.
W ostatnich latach, z uwagi na coraz bliższą współpracę między Red Bullem a ich siostrzanym zespołem, AlphaTauri, który teraz zmieni nazwę na VisaCashAppRB zainteresowanie tym zagadnieniem wzrosło. Sprawdźmy, co dokładnie pozwalają przepisy F1 na dzielenie się komponentami.
Historia dzielenia się komponentami w F1
Kiedyś popularne były tzw. "customer cars", czyli samochody zakupione od większych zespołów, takich jak Ferrari czy Lotus, przez prywatne zespoły. Jednak już w 1981 roku pierwotna Umowa Concorde skutecznie zakazała takich praktyk. Pomimo tego, w 2009 roku Force India podjęła decyzję o zakupie technicznej współpracy z McLaren-Mercedes, co stało się normą na przestrzeni lat dla wielu mniejszych zespołów.
Przeglądając Techniczne Regulacje F1 na rok 2024, komponenty podzielono na cztery kategorie zgodnie z Artykułem 17.2. Są to: Listed Team Components (LTC), Transferrable Components (TRC), Standard Supply Components (SSC) i Open Source Components (OSC).
Jakie części zespół F1 może sprzedać, a jakie musi stworzyć sam
Listed Team Components (LTC): Te komponenty to te, za które zespół jest w pełni odpowiedzialny za projekt lub pozyskiwanie. Haas jest przykładem zespołu korzystającego z tej kategorii w zakresie współpracy z Dallarą przy projektowaniu ich podwozi.
Standard Supply Components (SSC): Są to jednolite komponenty dla wszystkich zespołów, zaprojektowane i wykonane przez dostawcę wybranego przez FIA. Przykładami są opony, standardowe jednostki sterujące (ECUs) i czujniki ciśnienia opon.
Open Source Components (OSC): Wprowadzone na początku 2022 roku, to komponenty, których projekt i własność intelektualna są udostępniane wszystkim zespołom. Każdy zespół musi udostępnić swoje specyfikacje na centralnym serwerze FIA przed pierwszym użyciem komponentu na torze.
Transferrable Components (TRC): To najważniejsza kategoria, obejmująca komponenty, które zespoły mogą dzielić się lub kupować na zasadach umowy. Umowy obejmują np. skrzynie biegów i zawieszenie tylne. Dostawca musi posiadać wszystkie prawa, informacje i dane dotyczące projektu i produkcji.
Następujące komponenty, opisane w Załączniku 5 do Regulaminu Technicznego, uzyskały taki status i mogą być sprzedawane/dzielone przez zespoły dostawców swoim klientom.
Sprzęgło
System aktywacji sprzęgła
Wał sprzęgła
Przewody elektryczne
System wydechowy poza wylotem turbiny i zaworem odrzutowym
Człony przedniego zawieszenia
Zespół przedniego pionowego układu jezdnego
Osi i łożyska przednich kół
Komponenty systemu paliwowego (które nie są wymienione jako OSC, SSC lub LTC)
Nośnik skrzyni biegów
Kaseta skrzyni biegów
Wewnętrzne elementy skrzyni biegów
Pomocnicze komponenty skrzyni biegów (takie jak system olejowy lub bieg wsteczny)
Pompa hydrauliczna i akumulator
Czujniki i zawory kontrolne kolektora hydraulicznego
Wewnętrzne elementy przedniego zawieszenia
Wewnętrzne elementy tylnej zawieszenia
Rury między pompą hydrauliczną, kolektorem hydraulicznym a skrzynią biegów lub aktuatorami silnika
Wspomaganie kierownicy
Mocowania jednostki napędowej do skrzyni biegów i komórki ocalałościowej
Tylna konstrukcja uderzeniowa
Człony tylnego zawieszenia
Zespół tylnego pionowego układu jezdnego
Osi i łożyska tylnych kół
Wtórny wymiennik ciepła
Współpraca między Red Bullem a AlphaTauri
Red Bull i AlphaTauri zdecydowały się na jeszcze bliższą współpracę w 2024 roku. Zespół AlphaTauri, zaczynając jako niezależny, korzystał głównie z własnych rozwiązań. Jednak teraz, dzięki rebrandingowi, zespół ten będzie wykorzystywał więcej komponentów projektowanych przez Red Bull.
Wg. Regulacji Technicznych F1 na 2024 rok, komponenty są grupowane, a każda kategoria określa, skąd można pozyskiwać dany komponent. Przeglądając szczegóły umów i przepisów dotyczących każdej kategorii, można zobaczyć, że współpraca między zespołami jest dokładnie uregulowana i na pewno weryfikowana przez FIA.
W podobny sposób zespół Haas współpracuje z Ferrari, choć pewnie na dużo mniejszą skalę.
Podsumowanie
Podział komponentów w Formule 1 jest skomplikowanym zagadnieniem, które ma na celu utrzymanie równowagi pomiędzy zespołami i zapewnienie uczciwej rywalizacji. Przepisy FIA precyzyjnie określają, co można dzielić się między zespołami, a co musi być projektowane samodzielnie. Współpraca między Red Bullem a AlphaTauri wzbudza zainteresowanie, a dokładne przestrzeganie przepisów stanowi kluczowy element dla utrzymania uczciwej rywalizacji w tym prestiżowym sporcie.
